ეს ჟანგიანი რევოლვერი 2019 წელს პარიზში აუქციონზე რეკორდულ ფასად – 182 000 დოლარად გაიყიდა. დღეს ის ხელოვნების ისტორიაში, ალბათ, ყველაზე ცნობილ იარაღად ითვლება – არა მისი სამხედრო დიდების, არამედ ერთ-ერთი უდიდესი მხატვრის ბედში მისი ტრაგიკული როლის გამო.
1890 წლის 27 ივლისს, ზაფხულის ბოლოს, ვინსენტ ვან გოგი საფრანგეთის ქალაქ ოვერ-სიურ-უაზის (სადაც სიცოცხლის ბოლო თვეები გაატარა) მახლობლად მდებარე მინდორში გავიდა. მან თან წაიღო პატარა, 7 მმ კალიბრის ლეფოშეს რევოლვერი, რომელიც, სავარაუდოდ, იმ სასტუმროს მფლობელისგან ინათხოვრა, სადაც ის ცხოვრობოდა. ზოგიერთი წყაროს ცნობით, იარაღი ვან გოგს ღია ცის ქვეშ ხატვისას ხელის შემშლელი ჩიტების დასაშინებლად დაჰქონდა. თუმცა, იმ დღეს მან იარაღი სხვაგვარად გამოიყენა.
ვან გოგმა მკერდში ისროლა, შესაძლოა, გულში მოხვედრის განზრახვით, მაგრამ ტყვია დიაგონალურად წავიდა და შინაგანი ორგანოები დაუზიანა, შედეგად მყისიერად არ მოუკლავს. დაჭრილი ვინსენტი სასტუმროში დაბრუნდა.
ექიმი გამოიძახეს, მაგრამ თითქმის ვერაფერი გააკეთა – ტყვია სხეულში ჩარჩა. მეორე დღეს მისი უმცროსი ძმა, ტეო, მის ცხოვრებაში ყველაზე ახლობელი ადამიანი, ჩამოვიდა. მან უკანასკნელი საათები ვინსენტთან ერთად გაატარა. დაჭრიდან 29 საათის შემდეგ, 29 ივლისს, მხატვარი გარდაიცვალა.
ტეოს თქმით, მისი ბოლო სიტყვები იყო:
„La tristesse durera toujours“ –
„სევდა სამუდამოდ გაგრძელდება…“
ამ სიტყვები თითქოს საბოლოოდ შეაჯამა იმ ადამიანის განვლილი სიცოცოხლე, რომელმაც სიცოცხლეში მხოლოდ ერთი ნახატი გაყიდა, თუმცა სიკვდილის შემდეგ იქცა ხელოვნების, როგორც ტკივილის, აკვიატებისა და სიწმინდის სიმბოლოდ.
რევოლვერის ბედი
თავად რევოლვერი მხოლოდ 1960-იან წლებში იპოვა — ფერმერმა, რომელიც იმავე ხორბლის ყანაში მუშაობდა, სადაც ვან გოგმა, სავარაუდოდ, თვითმკვლელობა სცადა. ის ძლიერ კოროზირებული და უმოქმედო იყო. იარაღი 70 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში მიწაში იყო ჩაფლული.
მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს პირდაპირი მტკიცებულება იმისა, რომ ეს კონკრეტული რევოლვერი ვან გოგს ეკუთვნოდა, დროუტის აუქციონის სახლის კურატორების მიერ ჩატარებულმა გამოძიებამ მისი ავთენტურობის მაღალი ალბათობა დაადგინა: კალიბრი, აღმოჩენის ადგილი, კოროზიის ხარისხი და დროის ჩარჩო ემთხვევა დაზიანების ისტორიას.
ახლა ის აღარ არის უბრალოდ იარაღი. ეს არის რელიქვია. ობიექტი, რომელმაც შეიწოვა ეპოქის არსი და ერთი გენიოსის ტრაგედია. რევოლვერი, საიდანაც, შესაძლოა, ერთი, მაგრამ ხელოვნების ისტორიაში ყველაზე ცნობილი გასროლა მოხდა.
